Apakah
yang menyebabkan berlakunya peningkatan dan penurunan permintaan?
Faktor peningkatan:
Perkembangan sektor eksport
Untuk mengimport barangan
daripada sesebuah negara, perlu menggunakan mata wang negara tersebut. Negara
yang produknya kompetitif dalam
persaingan eksport, nilai mata wangnya kukuh kerana permintaan terhadap mata
wangnya tinggi.
Kadar bunga (interest)
tinggi
Kadar bunga yang tinggi yang
ditetapkan oleh bank negara menjadi tarikan kepada pelabur asing untuk
menyimpan dalam negara tersebut. Secara
tidak langsung akan mengembangkan permintaan terhadap mata wangnya.
Peningkatan permintaan dalam pasaran tukaran mata wang asing
Apabila sesuatu mata wang
dijangka nilainya akan meningkat, biasanya akan membawa kepada pembelian mata
wang negara tersebut oleh pemain pasaran dan seterusnya melonjakkan nilainya.
Kemasukan pelabur asing
Negara yang dilihat menjadi
destinasi yang menarik untuk perlaburan akan membawa kemasukan pelabur luar ke
dalam negara (capital inflow). Mereka perlu membeli mata wang negara tersebut
untuk terlibat dalam perlaburan di
negara tersebut.
Campur tangan bank negara
Terdapat negara yang sengaja
merendahkan mata wangnya seperti yang dilakukan oleh China. Bank pusatnya akan
membeli bon terbitan AS supaya mata wangnya akan menjadi lebih rendah daripada
dollar. Tindakan ini dibuat supaya barangan lokalnya mampu kekal lebih murah
dan mampu mengekalkan momentum persaingan dalam pasaran eksport.
Kadar pengangguran rendah
dan peningkatan pendapatan rakyat
Kadar pengangguran yang
rendah dan tahap pendapatan rakyat yang tinggi meningkatkan permintaan wang dalam pasaran domestik seterusnya meningkatkan
nilai mata wang negara tersebut.
Faktor penurunan:
Kadar bunga yang rendah
Kadar bunga yang rendah akan
mengurangkan tarikan yang ada untuk pelabur luar menyimpan dalam sesuatu negara.
Peningkatan inflasi
Inflasi yang tinggi akan
mengurangkan kuasa beli yang dimiliki oleh pengguna dalam sesebuah negara, seterusnya merencatkan
pertumbuhan ekonomi negara. Kesannya, ekonomi negara tersebut dinilai sebagai
lemah dan tidak stabil oleh pelabur asing.
Aktiviti spekulator
Tindakan spekulator dalam pasaran tukaran mata wang asing menjual
mata wang sesebuah negara dalam jumlah yang besar berupaya menyebabkan
kekacauan dan ketakutan dalam kalangan pasaran saham.
Campur tangan kerajaan
Seperti mana yang pernah
dilakukan oleh AS melalui tindakan
Quantitative Easing. AS membeli bon terbitan negaranya sendiri dan secara tidak
langsung mengwujudkan impresi permintaan yang tinggi terhadap dollar.
Faktor Kejatuhan Nilai
Ringgit
Setelah kita memahami punca
naik dan turunnya mata wang sesebuah negara, kita akan lebih mudah untuk
mengenal pasti punca penguncupan nilai mata wang negara kita.
Penurunan ketara harga
minyak dunia
Mutakhir ini, harga minyak
menah dunia telah mencatatkan sejarah apabila mencecah serendah 48 USD/setong
pada 19 Januari yang lalu. Penurunan harga hampir 50% daripada harga tahun lalu
yang setinggi USD100-115/setong telah menjejaskan pendapatan Malaysia yang
merupakan negara pengeksport minyak mentah.
Penghasilan minyak dunia
yang meningkat disebabkan oleh kemajuan teknologi AS yang berupaya menghasilkan
shale oil dan kelembapan ekonomi yang dialami oleh negara penyumbang utama
ekonomi dunia seperti China dan Jepun telah mengurangkan permintaan terhadap
minyak seterusnya menjadi faktor kejatuhan harga minyak dunia.
Keputusan Organisasi
Negara-negara Pengeksport Minyak (OPEC) yang diwakili oleh Saudi dalam kenyataan media sebelum ini bahawa
mereka tidak akan mengurangkan penghasilan minyak untuk mengembalikan semula harga asal minyak
telah memberikan ramalan bahawa harga minyak mentah akan kekal pada kadar yang
rendah.
30% daripada pendapatan
Malaysia datang daripada sektor minyak. Dalam Bajet 2015, diunjurkan bahawa
sektor ini bakal menyumbang sejumlah RM 82 billion atau 11.1% daripada Keluaran
Dalam Negara Kasar (KDNK).
Akan tetapi apabila berlaku
kejatuhan harga minyak dunia secara drastik sebegini, Malaysia dijangka akan
mengalami kehilangan pendapatan sebanyak RM 25 billion. Kelompongan pada
pendapatan negara ini tidak dapat ditampung sepenuhnya oleh lebihan yang dinikmati
melalui penghapusan subsidi petrol sebanyak RM 18 billion.
Kebimbangan timbul terhadap
status Imbangan Akaun Semasa negara (trade account/current account). Akaun
semasa ialah jumlah baki perdagangan (jumlah eksport – jumlah import barangan
dan perkhidmatan). Penguncupan lebihan pada akaun semasa (import lebih daripada
eksport) akan menunjukkan marginal surplus yang makin mengecil. Dibimbangi
sekiranya pendapatan melalui aktiviti eksport minyak mentah kita terjejas akan
membawa kepada defisit pada akaun semasa seterusnya menjerumuskan Malaysia ke
dalam masalah yang dipanggil defisit berkembar (twin-deficit).Ketidakstabilan ini mengurangkan
keyakinan dan tarikan terhadap pelabur luar.
Polisi dan urustadbir
kewangan kerajaan
Sebelum daripada berlakunya
kejatuhan harga minyak mentah dunia, ramai penganalisa ekonomi sudah
menjangkakan akan berlaku penurunan nilai mata wang Ringgit Malaysia kerana
polisi kewangan yang dilihat tidak fleksibel dan kurang mesra pelabur
berbanding negara membangun yang menjadi pesaing kepada Malaysia seperti
Indonesia dan India.
Malaysia kini dilihat
sebagai prospek yang berisiko kepada pelabur; takat hutang awam yang tinggi,
peningkatan hutang asing dan penguncupan marginal lebihan akaun semasa telah
menjadi antara faktornya.
Pegangan hutang oleh pelabur
asing mewakili 45% daripada hutang negara telah meletakkan Malaysia dalam
posisi yang membimbangkan. Ini berbeza dengan Indonesia yang hanya mempunyai
32.5% sahaja hutangnya daripada luar. Begitu juga India dengan hanya serendah 2
%.
Kekukuhan dollar Amerika
Syarikat (USD)
Sejak tahun lepas, AS telah
meningkatkan kadar faedahnya. Menyebabkan berlakunya kemasukan modal (capital
inflow) ke dalam negaranya seterusnya mengukuhkan kedudukan USD itu sendiri.